Ngày 16/4/2025, 13:17 GMT+7 – Cục Thống kê vừa công bố danh sách 15 nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ có nguy cơ chịu tác động mạnh từ chính sách thuế đối ứng mà chính quyền Washington đang xem xét. Đồng thời, cơ quan này cũng đưa ra những khuyến nghị để các doanh nghiệp chủ động thích ứng, tránh bị động trong bối cảnh điều chỉnh thuế có thể diễn ra sau giai đoạn tạm hoãn 90 ngày.
Áp lực từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ
Theo cơ quan này, trước khi Mỹ quyết định áp thuế đối ứng với hàng xuất khẩu từ Việt Nam thì nhiều nhóm hàng xuất khẩu vào Mỹ thời gian qua vẫn phải chịu thuế suất nhập khẩu trung bình khoảng 12%. Trong đó có mặt hàng chịu thuế 7%, 12%, thậm chí có sản phẩm Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ hiện nay đang chịu mức thuế lên tới 27%.
Việc Việt Nam chưa có Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ là nguyên nhân chính khiến mức thuế cao hơn so với các đối tác khác của Mỹ.
Việc Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế lên đến 46% – dù đang trong thời gian tạm hoãn 90 ngày – càng làm tăng thêm áp lực. Tuy nhiên, các dòng thuế sẽ được áp dụng lựa chọn theo từng mặt hàng, không áp đồng loạt. Một điểm tích cực là điện thoại và máy tính – hai nhóm xuất khẩu lớn nhất – hiện vẫn chưa bị đưa vào danh sách bị áp thuế, giúp giảm bớt tác động ngắn hạn đối với doanh nghiệp Việt Nam.
Các nhóm hàng xuất khẩu có nguy cơ bị ảnh hưởng
Dữ liệu từ Cục Thống kê cho thấy 15 nhóm hàng xuất khẩu chủ lực sang Mỹ dự kiến sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ chính sách thuế mới, trong đó bao gồm: máy vi tính và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; hàng dệt may; điện thoại và linh kiện; gỗ và các sản phẩm từ gỗ; giày dép; phương tiện vận tải và phụ tùng; sản phẩm chất dẻo; thủy sản; túi xách, vali, mũ, ô; đồ chơi và dụng cụ thể thao; sản phẩm từ sắt thép; máy ảnh, máy quay phim và linh kiện; hạt điều và nông sản.
Tổng kim ngạch xuất khẩu của 15 nhóm hàng này sang Mỹ đã tăng mạnh trong 5 năm gần đây, từ 77,1 tỷ USD năm 2020 lên 119,5 tỷ USD năm 2024. Riêng ba nhóm hàng lớn nhất – máy vi tính & linh kiện (23,2 tỷ USD), máy móc thiết bị (22,1 tỷ USD) và hàng dệt may (16,2 tỷ USD) – chiếm hơn 51% tổng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ.
Cán cân thương mại hiện nay nghiêng mạnh về phía Việt Nam, với xuất khẩu sang Mỹ đạt gần 120 tỷ USD, trong khi nhập khẩu từ Mỹ chỉ khoảng 15,1 tỷ USD. Đây là một trong những lý do khiến Mỹ gia tăng siết chặt thuế trong thời gian gần đây.
Giải pháp ứng phó và khuyến nghị cho doanh nghiệp
Cục Thống kê khuyến nghị doanh nghiệp không nên hoang mang, mà cần chủ động:
-
Đàm phán lại với đối tác về hợp đồng, cấu trúc giá, điều chỉnh theo thuế mới.
-
Theo dõi sát tình hình đàm phán giữa Việt Nam – Mỹ để xây dựng kế hoạch sản xuất, xuất khẩu phù hợp.
-
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, ưu tiên các nước có FTA như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc để giảm phụ thuộc vào Mỹ.
-
Duy trì hợp tác linh hoạt với nhãn hàng và nhà nhập khẩu nhằm bảo vệ thị phần tại thị trường Mỹ.
Trong ngắn hạn, mức thuế 10% đang được tạm hoãn trong 90 ngày chưa gây ra tác động đáng kể, do phần lớn các hợp đồng đã được ký trước đó. Tuy nhiên, về trung và dài hạn, một biểu thuế chi tiết hơn có thể sẽ được công bố, ảnh hưởng tới nhiều nhóm hàng như ô tô, điện thoại, da giày, dệt may và linh kiện.
Cân bằng cán cân thương mại và triển vọng
Chính phủ Việt Nam hiện cũng đang tăng cường nhập khẩu từ Mỹ để cân bằng cán cân thương mại, bao gồm các mặt hàng như: táo, cherry, nho khô, ô tô và thiết bị công nghệ cao. Ngoài ra, việc tận dụng hiệu quả các cơ chế hợp tác song phương như Hiệp định BTA, TIFA sẽ là công cụ đàm phán hữu hiệu để duy trì mối quan hệ thương mại ổn định, hai bên cùng có lợi.
Cục Thống kê kết luận rằng, mặc dù có nhiều thách thức phía trước, Việt Nam vẫn là đối tác xuất khẩu tin cậy trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều quan trọng là doanh nghiệp cần chủ động, linh hoạt và chuẩn bị kỹ các kịch bản ứng phó, thay vì bị động trước các thay đổi chính sách từ các thị trường lớn như Mỹ.
(Nguồn tham khảo: TẠP CHÍ DOANH NGHIỆP VÀ TIẾP THỊ ĐIỆN TỬ)