Theo Quyết định số 01/2025/QĐ-TTg ngày 3/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ, các mặt hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ sẽ không còn được miễn thuế giá trị gia tăng (GTGT) từ ngày 18/2/2025. Đây là một bước đi quan trọng nhằm đảm bảo tính công bằng trong hệ thống thuế, phù hợp với xu hướng quốc tế và góp phần tăng thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, việc triển khai chính sách mới cũng đặt ra nhiều thách thức về thủ tục hành chính và hạ tầng công nghệ.
Bãi bỏ miễn thuế GTGT phù hợp với thông lệ quốc tế
Theo báo cáo của ngành hải quan, trước khi Quyết định số 01/2025/QĐ-TTg được ban hành, các mặt hàng nhập khẩu có giá trị thấp gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế GTGT theo Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg. Điều này giúp thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng.
Tuy nhiên, chính sách miễn thuế GTGT này đã bộc lộ nhiều bất cập, như tạo ra sự không công bằng giữa hàng hóa sản xuất trong nước và hàng nhập khẩu. Trong khi hàng hóa sản xuất nội địa vẫn phải chịu thuế GTGT đầy đủ, hàng nhập khẩu giá trị nhỏ lại được miễn thuế, tạo lợi thế không công bằng cho hàng nước ngoài. Hơn nữa, một số doanh nghiệp đã lợi dụng chính sách này để chia nhỏ lô hàng, lách luật nhằm tránh thuế GTGT.
Xu hướng toàn cầu cũng đang thay đổi, với nhiều quốc gia đã loại bỏ chính sách miễn thuế GTGT cho hàng nhập khẩu giá trị thấp. Liên minh châu Âu (EU) đã bãi bỏ ngưỡng miễn thuế 22 euro vào năm 2021. Vương quốc Anh, Australia, Singapore và Thái Lan cũng đã có động thái tương tự. Cụ thể:
- Vương quốc Anh: Bãi bỏ quy định miễn thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu có tổng giá trị từ 135 bảng Anh trở xuống từ ngày 1/1/2021.
- Australia: Xóa bỏ quy định miễn thuế GTGT với hàng hóa có giá trị dưới 666 USD.
- Singapore: Từ ngày 1/1/2023, áp dụng thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị thấp.
- Thái Lan: Bắt đầu thu thuế GTGT với tất cả hàng nhập khẩu từ ngày 1/5/2024.
Việt Nam cũng đang điều chỉnh chính sách để đảm bảo tính đồng bộ với các nước trên thế giới, vừa tăng thu ngân sách, vừa tạo sân chơi công bằng cho doanh nghiệp trong nước.
Cách tổ chức thu thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu giá trị thấp
Theo Quyết định số 01/2025/QĐ-TTg, từ ngày 18/2/2025, hàng hóa nhập khẩu giá trị thấp sẽ không còn được miễn thuế GTGT. Việc kê khai và nộp thuế sẽ thực hiện theo Luật Thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn liên quan.
Cơ quan hải quan sẽ căn cứ vào tờ khai hải quan và bảng kê chi tiết của doanh nghiệp chuyển phát nhanh để xác định số thuế phải nộp. Hiện tại, hệ thống VNACCS chưa có chức năng tự động tính thuế GTGT đối với hàng giá trị thấp, nên các doanh nghiệp sẽ phải tự tính thuế và khai báo với cơ quan hải quan. Tổng cục Hải quan đang phối hợp với các đơn vị công nghệ để cập nhật hệ thống, nhưng dự kiến cần ít nhất 4 tuần để hoàn tất việc điều chỉnh phần mềm.
Thách thức đối với doanh nghiệp và cơ quan hải quan
Quá trình triển khai chính sách mới mang lại nhiều lợi ích về ngân sách và công bằng thương mại, nhưng cũng tạo ra một số thách thức:
- Đối với doanh nghiệp: Các công ty chuyển phát nhanh sẽ phải cập nhật hệ thống tính thuế và làm quen với quy trình kê khai mới, có thể làm tăng chi phí vận hành và kéo dài thời gian xử lý đơn hàng.
- Đối với người tiêu dùng: Người mua hàng từ nước ngoài có thể phải trả thêm thuế GTGT, làm tăng giá thành sản phẩm. Một số mặt hàng trước đây có giá rẻ do miễn thuế có thể không còn hấp dẫn như trước.
- Đối với cơ quan hải quan: Việc thu thuế GTGT đối với hàng giá trị thấp sẽ tạo thêm khối lượng công việc đáng kể. Trong thời gian chờ hệ thống tự động hóa, cán bộ hải quan sẽ phải kiểm tra và xác nhận thuế theo phương thức thủ công, làm tăng áp lực công việc.
Tổng cục Hải quan dự kiến thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh trên hệ thống khai hải quan từ xa. Tuy nhiên, việc nâng cấp hệ thống chưa thể thực hiện ngay, và trước mắt doanh nghiệp sẽ phải khai báo bổ sung một số thông tin trên tờ khai giấy và bảng kê chi tiết hàng hóa.
Cơ quan hải quan khẳng định: Chính sách bãi bỏ miễn thuế GTGT đối với hàng giá trị nhỏ không chỉ nhằm tăng nguồn thu ngân sách, mà còn phù hợp với định hướng của Chính phủ về cải cách thuế.
Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt mục tiêu mở rộng cơ sở thuế, đảm bảo bao quát toàn bộ các nguồn thu và hạn chế tối đa các chính sách miễn, giảm thuế. Bên cạnh đó, Quyết định số 508/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ cũng nhấn mạnh việc cải cách chính sách thuế để phù hợp với thông lệ quốc tế.
Ý nghĩa của việc bãi bỏ miễn thuế GTGT đối với hàng giá trị thấp
Việc bãi bỏ quy định miễn thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ không chỉ nhằm tăng nguồn thu ngân sách mà còn đảm bảo môi trường kinh doanh công bằng. Khi hàng nhập khẩu không còn lợi thế về giá do miễn thuế, các sản phẩm nội địa sẽ có cơ hội cạnh tranh tốt hơn, góp phần thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Ban Bí thư về cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.
Ngoài ra, chính sách này giúp tăng cường quản lý nhà nước về thuế, hạn chế tình trạng gian lận thương mại, trốn thuế và kiểm soát tốt hơn chất lượng hàng hóa nhập khẩu.
Lãnh đạo ngành hải quan khẳng định: Dù còn nhiều thách thức trong quá trình triển khai, nhưng chính sách này góp phần tạo ra sự công bằng trong thương mại, tăng thu ngân sách và phù hợp với xu hướng quốc tế. Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý sẽ cần thời gian để thích ứng, nhưng đây là bước đi đúng đắn để hoàn thiện hệ thống thuế của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập toàn cầu.