Sự leo thang trong các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của lực lượng dân quân Houthi nhằm vào các tàu buôn đi qua Biển Đỏ và Vịnh Aden đã làm dấy lên mối lo ngại về an toàn và chuỗi cung ứng trong ngành vận tải đường biển.
Hôm qua, Ngày 20/12/2023 có thông tin cho biết một tên lửa đã bắn vào tàu ‘Maersk Gibraltar’ khi đang trên đường từ Salalah ở Oman đến Jeddah ở Ả Rập Saudi. Tên lửa không bắn trúng tàu.
Điều này xảy ra sau một loạt các cuộc tấn công bao gồm các cuộc tấn công bằng tên lửa vào một tàu treo cờ Na Uy ở eo biển Bab el-Mandeb và một tàu container hoạt động giữa châu Á và Địa Trung Hải. Hôm thứ Ba, một tàu do công ty vận tải Ardmore điều hành đã bị tấn công ở Biển Đỏ.
Peter Sand, Nhà phân tích trưởng tại Xeneta, đã tham gia hỏi đáp về tác động tiềm tàng của những cuộc tấn công này.
Liệu các cuộc tấn công có dẫn đến việc đóng cửa kênh đào Suez?
“Ở giai đoạn này, rất khó có khả năng kênh đào Suez sẽ đóng cửa, nhưng nếu có những leo thang đáng kể hơn nữa thì chúng tôi không thể loại trừ hoàn toàn khả năng này, dù chỉ là trong vài ngày.
“Mặc dù tôi tin rằng hầu hết các tàu sẽ tiếp tục đi qua Kênh đào Suez, nhưng chúng tôi đã thấy các báo cáo về việc các nhà khai thác và chủ sở hữu tàu vận tải hàng hóa đường biển chọn định tuyến lại các tàu ra khỏi khu vực sau các cuộc tấn công.
“Tầm quan trọng của kênh đào Suez đối với chuỗi cung ứng toàn cầu có nghĩa là ngay cả một sự gián đoạn nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả lớn”.
Mối đe dọa đối với tàu thuyền trong khu vực nghiêm trọng đến mức nào?
“Chúng tôi đã chứng kiến nạn cướp biển ở Vịnh Aden trong nhiều năm. Trên thực tế, 10 năm trước, khu vực này tràn lan nạn cướp biển và được coi là khu vực có rủi ro cao về bảo hiểm hàng hải.
“Đến cuối năm 2022, tình hình có vẻ dịu xuống và việc phân loại ‘rủi ro cao’ đã được loại bỏ.
“Thật không may, nguy cơ đã leo thang đáng kể trong những tháng gần đây với nhiều cuộc tấn công bằng tên lửa của lực lượng dân quân Houthi.
“Bất kỳ tàu nào đi qua Kênh đào Suez cũng phải đi qua Biển Đỏ và Vịnh Aden và lực lượng dân quân Houthi đã tuyên bố bất kỳ tàu nào cũng là mục tiêu.
“Tuy nhiên, tôi vẫn tin rằng hầu hết các tàu sẽ tiếp tục đi qua Kênh đào Suez bất chấp mối đe dọa này, giống như họ đã làm khi nạn cướp biển có nguy cơ cao như vậy”.
Các lựa chọn thay thế cho kênh đào Suez là gì?
“Nếu các tàu định tuyến lại khỏi Kênh đào Suez thì điều đó sẽ gây ra sự gián đoạn, đặc biệt là trước những hạn chế đang diễn ra do hạn hán ở Kênh đào Panama.
“Giải pháp thay thế thực sự duy nhất cho Kênh đào Suez là đi vòng quanh Mũi Hảo Vọng, giúp tăng thêm thời gian đi thuyền lên tới 10 ngày trên tuyến châu Á đến Bắc Âu hoặc Đông Địa Trung Hải. Một số nhà khai thác vận tải hàng hóa đường biển có thể cảm thấy đây là lựa chọn tốt nhất do rủi ro đối với tàu và thủy thủ đoàn của họ ở Biển Đỏ và Vịnh Aden.”
Vì vậy, hàng hóa của tôi có thể mất nhiều thời gian hơn để đến nơi nhưng liệu có tốn nhiều tiền hơn không?
“Luôn luôn có tỷ lệ rủi ro sẽ bị ảnh hưởng trong một kịch bản như thế này. Bất cứ khi nào có sự không chắc chắn sẽ có cơ hội cho các hãng vận chuyển và giao nhận tăng cước.
“Khoảng 50 tàu đi qua kênh Suez mỗi ngày, trong đó hơn 1/4 là tàu container. Sau sự cố Ever Given vào năm 2021, chúng ta đã chứng kiến giá cước giữa Viễn Đông và Bắc Âu tăng vọt.
“Tôi không đề xuất bất cứ điều gì ở quy mô đó, đặc biệt vì đó cũng là thời điểm xảy ra đại dịch. Nhưng tôi cho rằng sẽ có một số phản ứng thái quá, ít nhất là trong ngắn hạn, khi lãi suất tăng vọt đối với tất cả các giao dịch sử dụng Kênh đào Suez. Chúng ta sẽ không biết đó là mức tăng 5, 10, 30% cho đến khi xem tình hình diễn biến như thế nào trong vài tháng tới.
“Chúng tôi thậm chí có thể thấy tỷ lệ tăng gấp đôi so với mức hiện nay nếu tình hình tiếp tục leo thang”.
Tại sao trong ngành lại có sự lo lắng như vậy về tác động tiềm tàng của những cuộc tấn công này?
“Chúng ta không nên bỏ qua mối nguy hiểm mà các cuộc tấn công này gây ra và cái giá phải trả về con người. Nhưng nếu tôi nhìn vấn đề này hoàn toàn từ góc độ chuỗi cung ứng toàn cầu, chúng ta đã thấy vào năm 2021, trong sự cố Ever Given, hậu quả nghiêm trọng của việc đóng cửa Kênh đào Suez.
“Chuỗi cung ứng toàn cầu rơi vào tình trạng hỗn loạn và phải mất nhiều tháng mới lập lại trật tự.
“Ngành vận tải đường biển đã bị Ever Given gây tổn hại sâu sắc và thực sự lo sợ trước bất kỳ tình huống nào đe dọa đóng cửa Kênh đào Suez.”
Đây có phải là điều cuối cùng các chủ hàng cần khi chúng ta vừa mới hồi phục sau đại dịch?
“Trong Báo cáo Triển vọng Vận tải Đường biển 2024 của Xeneta, khả năng xảy ra các sự kiện ‘thiên nga đen’ như một trong những chủ đề chính cần lưu ý trong năm tới.
“Tất nhiên, không ai có thể đoán trước được hạn hán hay các cuộc tấn công bằng tên lửa, nhưng khả năng xảy ra những sự cố như thế này không bao giờ là quá xa khỏi suy nghĩ của bất kỳ ai tham gia vào ngành vận tải hàng hóa đường biển.
“Những sự cố và thiên tai lớn trên toàn cầu có thể, đang và sẽ tiếp tục diễn ra. Cách tốt nhất để sẵn sàng khi chúng xảy ra là trang bị dữ liệu và thông tin tình báo trên toàn bộ chuỗi cung ứng của bạn. Chỉ khi đó bạn mới có thể đưa ra những quyết định sáng suốt và hiệu quả để bảo vệ doanh nghiệp của mình.