Trong bối cảnh Hoa Kỳ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam đang tăng cường các biện pháp áp thuế đối ứng và kiểm soát thương mại, ngành dịch vụ logistics và chuỗi cung ứng của Việt Nam đang đứng trước những thách thức chưa từng có, đòi hỏi sự chuyển mình mạnh mẽ cả về tư duy và hành động.
Xuất khẩu chững lại – logistics chịu áp lực trực tiếp
Tại hội thảo “Giải pháp logistics cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu đối mặt với chính sách thuế quan Hoa Kỳ – Thách thức và cơ hội” ngày 19/6/2025, ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) – nhận định rằng các chính sách thuế mới của Hoa Kỳ như áp thuế chống bán phá giá, thuế đối kháng… có thể khiến kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này giảm sút, kéo theo hệ lụy nghiêm trọng đối với ngành logistics.
Việc áp thuế đối ứng lên đến 46% với một số mặt hàng từ Việt Nam buộc các doanh nghiệp phải thu hẹp đơn hàng, thậm chí chuyển hướng thị trường. Điều này dẫn đến giảm nhu cầu về vận chuyển, kho bãi, thủ tục hải quan – đặc biệt ảnh hưởng đến các công ty logistics quy mô nhỏ vốn phụ thuộc vào một vài khách hàng lớn.
Năm thách thức lớn đối với ngành logistics Việt Nam
1. Suy giảm nhu cầu dịch vụ logistics: Xuất khẩu chững lại khiến dòng hàng hóa lưu thông sụt giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động logistics – đặc biệt là vận tải quốc tế và hậu cần thương mại điện tử.
2. Giảm thu hút đầu tư FDI: Tâm lý thận trọng trước rủi ro thương mại có thể khiến các tập đoàn đa quốc gia điều chỉnh chiến lược đầu tư. Điều này ảnh hưởng đến khả năng hình thành các trung tâm logistics tích hợp, logistics thông minh và chuỗi cung ứng giá trị cao.
3. Gia tăng rủi ro đầu tư dài hạn: Logistics là ngành đòi hỏi vốn lớn, thời gian thu hồi dài. Trong bối cảnh thị trường biến động mạnh, việc lập kế hoạch đầu tư trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
4. Tăng áp lực chống gian lận xuất xứ: Trách nhiệm đảm bảo minh bạch nguồn gốc hàng hóa không chỉ thuộc về cơ quan quản lý mà còn nằm ở doanh nghiệp logistics. Thiếu năng lực kiểm soát hoặc thiếu ý thức tuân thủ có thể gây rủi ro pháp lý nghiêm trọng và ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia.
5. Thách thức từ khu vực: Việt Nam đang đối mặt với sự vươn lên mạnh mẽ của các đối thủ như Thái Lan, Malaysia, Ấn Độ… trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu mất lợi thế logistics, Việt Nam có nguy cơ giảm tính hấp dẫn với nhà đầu tư quốc tế.
Chiến lược ứng phó
Trước thách thức ngày càng gia tăng, các chuyên gia tại hội thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp cần chuyển từ tư duy ứng phó sang chiến lược dài hạn, tập trung vào ba trụ cột:
- Ứng dụng công nghệ: Tận dụng các giải pháp như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain trong quản lý logistics, truy xuất nguồn gốc, phân tích dữ liệu và dự báo thị trường để tăng năng suất và minh bạch hoạt động.
- Tăng cường liên kết chuỗi cung ứng: Hình thành cụm liên kết ngành, hợp tác giữa các doanh nghiệp logistics – sản xuất – xuất khẩu – đại lý hải quan để tối ưu hóa chi phí, chia sẻ dữ liệu và nâng cao năng lực đàm phán.
- Tuân thủ pháp luật và chuẩn ESG: Chủ động minh bạch hóa hoạt động, nói không với gian lận thương mại, đầu tư vào vận tải xanh, vật liệu thân thiện môi trường và quy trình logistics bền vững – đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường Hoa Kỳ và quốc tế.
Nguồn tham khảo: VnEconomy